Sa tế chôn sâu cắm rễ trên mảnh đất Đài
Tương sa tế được người Đài Loan yêu thích đến mức tác giả sách ẩm thực Trần Tịnh Nghi (Chen Jingyi) đã đặt danh xưng “Vua nước sốt Đài Loan” cho món tương sa tế, nhưng khi nhìn lại hành trình lịch sử phát triển của sa tế tại Đài Loan, thực ra cũng không thể gọi là quá lâu. Quay ngược thời gian trở về thời hậu chiến, đa số người Đài Loan đều không biết đến món tương sa tế là gì, hơn nữa Đài Loan là xã hội nông nghiệp, lại theo tín ngưỡng truyền thống nên không ăn thịt bò, là món thường được gắn liền với sa tế.
Ngoài nỗ lực cải tiến cách nấu lẩu sa tế, sự xuất hiện của tương sa tế đóng hộp dễ bảo quản, thuận tiện mang đi cũng là một hình thức quảng bá khác. Ông Lưu Lai Khâm (Liu Laiqin) người đến từ Triều Châu đã cho ra đời sản phẩm sa tế “Hiệu Đầu Bò” (Bull Head brand牛頭牌), sau này trở thành một nhãn hiệu quen thuộc với mọi người và được bán khắp toàn cầu. Còn công ty thực phẩm Thắng Ích Hưng (勝益興食品 Syesc) của ông Đỗ Tượng (Du Xiang), một di dân đến từ Sán Đầu, tung ra các dòng sản phẩm như sa tế “Hiệu Xích Ngưu” (Chih Niu brand赤牛牌), sa tế tẩm nướng “Hiệu Hắc Ngưu” (Barbecue sauce黑牛牌), cũng là nhãn hiệu tiêu biểu trên thị trường sa tế Đài Loan.
Phó giáo sư Tăng Linh Nghi chia sẻ dưới góc độ khác: “Việc người dân Đài Loan bắt đầu chấp nhận vị sa tế là có liên quan đến sự bùng nổ kinh tế, cũng như làn sóng phát triển đô thị và nông thôn”. Cô chỉ ra rằng, khu Tây Môn Đình (Ximen ding) của Đài Bắc và khu Diêm Trình (Yancheng) ở Cao Hùng đều là những khu đô thị cổ được phát triển từ thời Nhật đô hộ Đài Loan, đồng thời hai nơi này cũng được xem là “làng ẩm thực sa tế” với chi chít các nhà hàng bán thức ăn vị sa tế. Cùng với sự tiến bộ từ xã hội nông nghiệp phát triển sang xã hội công nghiệp thương mại, những người trẻ rời quê hương đến thành phố lớn làm việc sinh sống, sau giờ tan ca, họ mở những quán bán thức ăn vị sa tế ở những khu náo nhiệt của thành phố, dần dần trở thành địa điểm lý tưởng để ăn uống giao lưu bạn bè, thói quen truyền thống không ăn thịt bò cũng ít đi theo sự thay đổi của bối cảnh xã hội.
Lẩu sa tế thời nay toát lên khí chất hoài cổ, nhưng từ những năm 1960 đến 1980, lẩu sa tế lại là một biểu tượng vô cùng thời thượng. Theo dấu ký ức của ông Ngô Chấn Hào, thời đó khi đến Tây Môn Đinh xem phim, xem xong phải đi “tăng hai” ăn lẩu sa tế, đó chính là “hành trình trọn gói” rất thịnh hành và phổ biến thời bấy giờ.
Ngoài sự ủng hộ của thực khách bình dân, sự xuất hiện của những người nổi tiếng cũng góp phần tạo thêm điểm nhấn cho nhà hàng, nhờ đó trở thành chủ đề được bàn luận sôi nổi. Chẳng hạn, nhà hàng lẩu sa tế Sán Đầu Tian Tian ở Cao Hùng được ca sỹ nổi tiếng Phí Ngọc Thanh và cố nghệ sỹ huyền thoại Đặng Lệ Quân nhiều lần ghé đến thưởng thức. Còn nhà hàng “Lẩu sa tế Nguyên Hương” cũng là nơi tụ họp ăn uống yêu thích của những minh tinh màn bạc như Lâm Thanh Hà, Tần Hán và nghệ sỹ Trương Tiểu Yến, danh tiếng của nhà hàng được lan truyền khắp nơi.
Cho dù thời kỳ hoàng kim của món lẩu sa tế đã không còn như xưa, nhưng có thể thấy rằng, khắp phố phường Đài Loan ngày nay, ngoài các quán lẩu sa tế ra, các quán lẩu kiểu Nhật, kiểu Hồng Kông vẫn chủ động cung cấp cho thực khách tương sa tế để làm gia vị chấm lẩu, nếu ăn lẩu mà không có “vị này” chắc chắn nhiều người Đài Loan sẽ cảm thấy thất vọng vì hình như thiếu một cái gì đó.
Cô Tăng Linh Nghi, tác giả của cuốn sách “Sa tế” ghé thăm các nhà hàng bán ẩm thực vị sa tế khắp Đài Loan, để tìm hiểu câu chuyện lịch sử của sa tế tại Đài Loan.
Tiệm “Lẩu sa tế Nguyên Hương” từ thời xưa được mở trên phố Nga Mi (Emei)Tây Môn Đình, là một trong những nhà hàng Lẩu sa tế lâu đời nhất Đài Bắc. (Ảnh: Ngô Chấn Hào cung cấp)
Sa tế thường được sử dụng trong các món xào “sóc chảo” Đài Loan, dùng để xào mì, xào cơm, cũng rất hợp xào chung với các loại rau như cải làn, bắp cải v.v...